Annelies Huygen is econoom, jurist en onderzoeker, gespecialiseerd in energiemarkten en regelgeving.
Tot voor kort was zij verbonden aan TNO en de Universiteit Utrecht. Ze speelt een prominente rol in het debat over de Nederlandse Warmtewet, die de overgang naar duurzame warmtevoorziening moet ondersteunen.

De presentatie ging over de transitie naar energieneutrale wijken en de rol van de Wet Collectieve Warmte (WCW) daarin. Het doel is om warmtevoorziening toegankelijker, duurzamer en betaalbaarder te maken, met oog voor innovatie en burgerparticipatie.

Energieneutrale wijken

• Toekomstige energiebehoefte verschuift: minder warmte, meer koeling en elektriciteit.
• Lokale energieproductie en -opslag maken wijken robuuster en minder afhankelijk van het centrale net.
• Modulair aanleggen van lage temperatuur warmtenetten met restwarmte uit de wijk (zoals van ziekenhuizen, supermarkten, etc.).

Technologische en systeeminnovaties

• 4e en 5e generatie warmtenetten zijn bidirectioneel en flexibel.
• Energienetwerken moeten meegroeien met technologische ontwikkelingen.
• Onderdelen worden steeds goedkoper, wat de transitie versnelt.

Regulering en beleid

• Gemeenten spelen een sleutelrol als grondeigenaar.
• Er is weinig extra regulering nodig, maar bescherming tegen monopolies is essentieel.
• Inspiratie uit Denemarken: eenvoudige wetgeving, geen winst voor warmtebedrijven.

Problemen met huidige tariefsystematiek

• Tarieven zijn hoog en weinig gevarieerd.
• Privatisering zonder flankerend beleid heeft geleid tot inefficiëntie.
• Infrastructuurkosten zijn hoog en niet altijd effectief tegen congestie.

Kritiek op de Wet Collectieve Warmte

• Te complex en gericht op grootschalige systemen.
• Gemeenten krijgen slechts een minderheidsbelang.
• Kleinschalige initiatieven en coöperaties worden belemmerd.
• Tariefsystematiek biedt weinig prikkels voor lage tarieven.

Aanbevolen omkeringen in denken

1. Integraal denken: energieplannen in plaats van aparte warmteplannen.
2. Toekomstgericht: plannen voor 40 jaar vooruit, niet op basis van verouderde data.
3. Innovatiegericht: eenvoudige regels, gelijke kansen voor kleine en grote spelers.
4. Burgergericht: van top-down naar bottom-up, met aandacht voor voorkeuren en betrokkenheid.